Velferð á víðsjárverðum tímum

Þessi grein birtist í Morgunblaðinu 4. janúar síðastliðinn

Það eru sérstakir tímar á Íslandi í dag og við stöndum frammi fyrir  mörgum erfiðum ákvörðunum. Ákvarðanir sem teknar eru nú skipta máli inn í langa framtíð. Við getum með réttum ákvörðunum komist hratt upp úr þessari lægð sem við erum í, þrátt fyrir óhjákvæmilegan niðurskurð, en með röngum ákvörðunum getum við aukið á vandann og þá verður alveg sama hversu góð velferðar-, mennta- og heilbrigðiskerfi við höfum í dag, við munum ekki hafa efni á að reka þau.

Nú á öðrum vetri þessarar efnahagslægðar er ljóst  að það sem við í velferðarráði gerðum ráð fyrir að mundi gerast í upphafi kreppunnar hefur því miður gengið eftir. Við gerðum ráð fyrir auknu atvinnuleysi, aukningu í fjárhagsaðstoð, fjölgun mála hjá Barnavernd Reykjavíkur og fjölgun einstaklinga í þörf fyrir ráðgjöf. Þann 8.október 2008 samþykktum við í velferðarráði aðgerðaáætlun til þess að mæta aukinni þörf fyrir þjónustu og við höfum fylgt þeirri áætlun. Starfsfólk velferðarsviðs hefur markvisst unnið að því að gera breytingar á forgangsröðun verkefna og vinnufyrirkomulagi til þess að mæta breyttum aðstæðum og hefur staðið sig mjög vel við erfiðar aðstæður. Samhliða aðgerðaráætlun velferðarsviðs var sett af stað aðgerðateymi á velferðarsviði sem heldur utan um lykiltölur sem lúta að þjónustuþörf og veitingu þjónustu. Út frá þeim mælingum hefur velferðarráð brugðist við breyttum aðstæðum ,t.d. með fjölgun stöðugilda hjá Barnavernd Reykjavíkur og með breytingu á reglum um fjárhagsaðstoð.

Ný verkefni

Í upphafi nýs árs horfum við fram á gríðarlega mikilvægt langtíma verkefni. Í lok nóvember voru 6443 Reykvíkingar skráðir atvinnulausir hjá Vinnumálastofnun. Ef við berum það saman við atvinnuleysistölur frá því í febrúar 2000 voru 1396 skráðir atvinnulausir í Reykjavík og lægst fór atvinnuleysi í Reykjavík í 482 einstaklinga í nóvember 2007. Einstaklingar sem þiggja fjárhagsaðstoð í Reykjavík voru í lok september um 1300 og hefur fjölgað um u.þ.b.700 frá sama tíma í fyrra. Yfir helmingur atvinnulausra á Reykjavíkursvæðinu hafa verið án atvinnu í meira en hálft ár og margir eru þegar að nálgast ár. Þeir sem eru atvinnulausir og/eða þiggja fjárhagsaðstoð frá sveitarfélaginu eiga fjölskyldur, börn, foreldra, vini og aðra aðstandendur. Erfiðleikarnir sem þessir einstaklingar glíma við verða þannig erfiðleikar fjölskyldna. Flestir sem lenda í tímabundnum erfiðleikum ná að vinna sig í gegnum þá með hjálp ættingja og vina, en sumir geta það ekki -  með þeim vinnum við sem störfum að velferðarmálum í Reykjavík og hjálpum eftir fremsta megni. Það gerum við með því að styðja þá í að takast á við vandann, finna nýjar leiðir, aðstoða og ráðleggja.

Allir geta lagt eitthvað af mörkum

Þau ár sem ég hef verið formaður velferðarráðs höfum við lagt áherslu á að fólk hafi möguleika á að taka þátt, láta gott af sér leiða og leggja sitt af mörkum til samfélagsins. Nú þegar svo margir eru án atvinnu og hafa ekki að neinu að hverfa dag hvern er mikilvægt að boðið sé uppá verkefni eða námskeið fyrir einstaklinga sem vilja vera virkir á meðan þeir bíða þess að atvinnuástandið breytist. Velferðarráð Reykjavíkur samþykkti í ágúst á síðasta ári að setja í gang sérstök virkniúrræði, verkefni og námskeið til þess að mæta þessari nýju og breyttu stöðu.  Nú í janúar munu fara af stað fyrstu námskeiðin sem miða að því að auka virkni og þátttöku einstaklinga sem fá fjárhagsaðstoð í samfélaginu. Öllum sem sækja um og eiga rétt á fjárhagsaðstoð hjá Reykjavíkurborg verður boðið að sækja þessi námskeið. Þar verða kynnt ítarlega öll þau úrræði og tilboð um virkni sem í boði eru í samfélaginu fyrir atvinnulausa.  Einnig verður farið yfir mikilvægi þess að vera virk/virkur meðan atvinnuleit stendur yfir og upplýst um helstu afleiðingar atvinnuleysis. Þeim, sem óska eftir frekari stuðningi og ráðgjöf í framhaldinu, verður boðið viðtal hjá ráðgjafa innan tveggja daga og svo annað viðtal innan þriggja mánaða þar sem farið er yfir stöðu mála og aftur boðinn viðeigandi stuðningur.

Hvað er í boði?

Meðal þess sem einstaklingum verður boðið  upp á er þátttaka í verkefnum á sviðum borgarinnar.  Þannig geta  þeir kynnst margvíslegum störfum og verkefnum innan borgarinnar og viðhaldið samfélagslegri virkni með því að fá hlutverk og vera hluti af starfsmannahóp.  Um er að ræða ýmis verkefni s.s. við hellulagnir, hreinsun veggjakrots, viðhald leiktækja og skönnun teikninga svo dæmi sé tekið.  Þátttakendur undirrita þátttökuyfirlýsingu þar sem þeir skuldbinda sig til þátttöku í verkefni. Gert er ráð fyrir að einstaklingar mæti 2-3 í viku, í 3 tíma í senn allt að 3 mánuði.  Í lok verkefna fái þátttakendur viðurkenningu fyrir þátttöku ef þeir hafa uppfyllt skilyrði fyrir mætingu.  Viðurkenningarskjalið nýtist  svo viðkomandi í áframhaldandi atvinnuleit. 
Með þessu móti vonumst við til þess að auka lífsgæði þeirra sem taka þátt, bæta með því líðan einstaklingsins og um leið fjölskyldunnar sem að honum snýr.